Da fotografìk arbat vor daz naüge puach izzese kontzentràrt afte materièll kultùr, atz lem vo alle tage un sotziàl un aftz geèzza. Di zboa dokumentarìstn boda soin khent vo Roma håm gevuntet ettlaz geplèttra pittnan groazan vèrt boda zuargitt zo maga machan khennen garècht di mindarhaitn kamöüschaft von Trentino. “Bar håm gevuntet an lentegen sentimént übar daz soin toal vonar zungmindarhait saiz ladinar, möknar odar zimbar” hatta khött di Valentina Santonico, “’Z soinz nètt kamöüschafft gespèrrt odar boda auzhakhan di åndarn azpe ma hatt hèrta gegloabet. Anvétze saibar khent ågenump garècht un håm gesek an groazan lust zo macha khennen un machan toal di åndarn o vo kulturàln eleméntn boda soin starch hèrtzlich un lai vo se sèlbart”.
Dar Zentràl Istitut vor daz immaterièll geplèttra arbatet zo geba vèrt in kultùrn von stòregen zungmindarhaitn von Beleschlånt, fölk boda soin da sidar djarhundartar un boda soin geschoant vo spetzifege gesetz. Haüt zo tage soinda darkhennt 12 zungmindarhaitn, ma roatet schiar zboa mildjü un an halm laüt boda ren dise zungen auzgetoalt in mearar baz tausankh un hundart lentar in 14 Redjongen. Dar prodjèkt “Gli Italiani dell’Altrove”, vügetrakk von Ministèr sidar ’z djar 2012 un boda no vürgeat, helft zo macha khennen di bèlt von zungmindarhaitn vo haüt un soi kultùr gebanten vèrt pitt prodjèkte augelekk lai vor se boda innhaltn bizzschaft, kunst, stòrdje afte zung, leteratùr, musìk, vairta un geèzza. Dar gåntz prodjèkt steat drinn in di ziln boda khütt UNESCO zo schoana un vürzotraga di zungmindahaitn.
Übarsetzt von Schaltarle vor di zung von Toalkamou vodar Zimbar Hoachebene
(Traduzione a cura dello Sportello linguistico della Magnifica Comunità degli Altipiani Cimbri)
